Yurt dışına ilk defa çıkan Türk vatandaşlarının yaşadığı en büyük şaşkınlık kültür değil, kendileridir. Çünkü Türkiye’de “olur ya öyle şey” diyerek yaptığımız birçok hareket, başka ülkelerde garip, tuhaf, hatta bazen rahatsız edici olarak algılanabiliyor.
İşte sana “Türkiye’de normal ama yurt dışında garip karşılanan” davranışlar listesi. Hazır mısın? Bazıları biraz güldürecek, bazıları düşündürecek.
1. Herkese Karışmak (Ve Bunu İyilik Sanmak)
Türkiye’de: – “Kızım üşümüşsün sen.”
– “O çanta öyle taşınmaz.”
– “Yatır şu bebeği bir, bak ağlıyor.”
Yurt dışında: Kimse kimseye karışmaz. Yardım edilecekse bile izin alınır. “Mind your own business” sadece laf değil, kuraldır.
Türk göçmen ilk ay şu cümleyi kurar: “Kimse kimseye karışmıyor ya, garip...”
2. Misafiri İkram Boğmak
Türkiye’de: Misafir gelince “yemek yemem” demesi bir şey ifade etmez. Sofra kurulur, üst üste tabak gelir.
Yurt dışında: Çoğu ülkede misafire “istersen alırsın” denir. Fazla ikram ısrarı rahatsız edici ve baskıcı algılanır.
Sonuç? Türk biri Avrupalı misafire 3 tabak börek uzatınca adam “beni taciz ediyorlar” hissine kapılır.
3. Sokakta Bağırarak Konuşmak
Türkiye’de: Konuşma ses seviyesi = Mehter Takımı
Özellikle telefonda konuşan biri sokaktaki herkese hitap ediyor gibi görünür.
Yurt dışında: Toplu taşıma, kafe, park gibi yerlerde alçak sesle konuşulur. Ses yükseltmek saygısızlık olarak kabul edilir.
İlk uyarıyı alan Türk: “Ben bağırmıyorum ki, normal konuşuyorum.” Hayır, sen normal bağırıyorsun.
4. Tanımadığın İnsana 15 Dakikada Hayat Hikâyeni Anlatmak
Türkiye’de: Otobüste yanında oturan teyze 7 durak içinde bütün sülaleni tanır.
Yurt dışında: Kişisel sınırlar çok önemlidir. Tanımadığın birine özel hayatını anlatmak, gizlilik sınırlarını ihlal sayılabilir.
Avrupalı biri: “Ben sadece nasıl gideceğini sordum, boşandığını bilmem gerekmiyor.”
5. Herkesi “Ablacım”, “Abicim” Diye Çağırmak
Türkiye’de: Market kasiyerinden temizlik görevlisine kadar herkes bir anda akraba olur:
- “Abicim bu ne olmuş böyle?”
- “Ablacım bi’ baksana.”
Yurt dışında: İsmini bilmiyorsan “excuse me” dersin. Kimseyi “bro” ya da “sis” diye çağırmazsın, çünkü gerçekten kardeşin değiller.
İlk uyarıdan sonra: “Abi demedim ki, abicim dedim...” Kurtarmaz.
6. Hediyeyi Vermeden Üzerine 10 Dakika Konuşmak
Türkiye’de: Bir hediye verilir ve arkasından şu gelir:
- “Küçük bir şey ama içten.”
- “Senin için çok düşündüm.”
- “Aç bakayım, beğenecek misin?”
Yurt dışında: Hediye basittir, abartı yoktur. Hatta bazen “hediye açılmaz bile” anında.
Garip gelir: “Ben bu kadar düşündüm, adam teşekkür etti gitti…”
7. Kapıdan Çıkarken 25 Dakika Daha Vedalaşmak
Türkiye’de: Evin kapısında veda uzar:
- Ayak üstü ikinci çay teklif edilir
- Gelen kişi geri içeri sokulmaya çalışılır
- Kapıdan çıkar, apartman merdiveninde tekrar sohbet başlar
Yurt dışında: “See you!” denir, tokalaşılır, çıkılır. Kapının önünde oyalanmak kültürel olarak anlam ifade etmez.
İlk haftalarda hissedilen: “Bu insanlar çok soğuk ya…” Hayır, sadece kısa konuşuyorlar.
8. Devlet Dairelerinde “Torpil” Aramak
Türkiye’de: “Nüfus müdürlüğünde dayım var” cümlesiyle işler yoluna girer. “İçerden birini tanımak” bir meziyettir.
Yurt dışında: Sistemde torpil diye bir şey yok. Memurun dayısı bile işlem sırasını değiştiremez.
İlk başvuru sonrası Türk: “Araya sokacak adam yok mu ya?” Hayır, yok. Ve bu çok iyi bir şey.
Garip mi? Evet. Ama Güzellik de Burada
Yurt dışında yaşamak sadece başka bir yerde olmak değil… kendini dışarıdan görmek demektir.
“Bizde normal” dediğin birçok davranış, aslında kültürel bir refleks. Ne daha kötü, ne daha iyi. Ama artık başka bir yerdeyken alışman gerekebilir.
Ve unutma: Değişen sen değilsin, ama gözlüğün artık başka bir dünya görüşünde.