Hadi dürüst olalım: Bazı insanlar yurt dışına “sadece okumak” için gitmez. Bazıları oraya sistemin açıklarını kullanarak adım adım kendi işini kurmak, oturum almak ve kalıcı olmak için gider. Ve bu insanlar garip bir şekilde hep “öğrenci vizesi” ile başlar.
Ama işin aslı şu: Bazı ülkeler, eğitim vizesini sadece vitrine koyar, esas ürün arkadadır. İşte sana “görünüşte eğitim, gerçekte girişimcilik” içeren vizelerin gerçek listesi. Bu vizelerle hem iş kurabilir, hem oturum alabilir, hem de eğitim bahanesiyle ülkeye yerleşebilirsin.
1. Birleşik Krallık – Start-up Route (Eski Tier 4 Öğrenci Vizesinin Gizli Kardeşi)
İngiltere’de bazı üniversiteler, mezuniyet sonrası “Start-up Route” adı altında öğrenciye girişimci olma hakkı veriyor. Bu rota üzerinden;
- Herhangi bir yatırım zorunluluğu olmadan iş fikri sunuyorsun,
- “Onaylanmış kurum” seni desteklerse 2 yıllık girişimci vizesi alıyorsun,
- Bu vize ile şirket kurabiliyor, gelir elde edebiliyorsun.
PRO TAKTİK: Üniversiteye “girişim odaklı” bir yüksek lisansla başvur, mezun olur olmaz seni destekleyen kurumdan iş fikri onayı al ve BAM! Sistem içinde şirketinle doğ.
2. Kanada – College Bahane, Startup Şahane
Kanada’da özel kolejler üzerinden alınan 2 yıllık diploma programları sonrası sana 3 yıllık çalışma izni veriliyor. Bu izni ister Uber'de çalışarak harca, ister kendi girişimini kurarak kullan. İşte sihir burada başlıyor:
| Adım | Ne Yapılır? |
|---|---|
| 1. Yıl | College'da kayıtlı ol, networking yap, piyasa öğren. |
| 2. Yıl | Basit bir şirket kur, freelance işler al. |
| 3-5. Yıl | Startup Visa Program'a geçerek kalıcı oturuma başvur. |
Yani eğitim → geçici oturum → çalışma izni → iş kurma → kalıcılık zinciri.
3. Estonya – Startup Vizesi Maskesi Altında Eğitim Hilesi
Bu Estonya cidden sinsi (ama tatlı bir sinsi). Çünkü:
- Startup vizesi alabilmen için yatırım şartı yok, sadece iyi bir fikir yeterli,
- İstersen önce master programına yazılıyorsun,
- Sonra Estonya Startup Committee’ye başvurup vizeyi değiştiriyorsun.
Yani öğrenci olarak gir, girişimci olarak çık. Tam bir “upgrade vizesi” modeli.
4. Hollanda – Orientation Year (Yılın En Tuhaf Girişim Trendi)
Hollanda, yüksek lisans veya doktora sonrası mezunlara 1 yıllık girişim deneme süresi veriyor. Buna “Orientation Year” deniyor.
Bu yıl boyunca:
- Şirket kurabilirsin,
- Yatırım alabilirsin,
- Oturum uzatabilirsin.
Öneri: Master programına giriş bileti gibi bak. O vize seni sadece mezun yapmaz, direkt patronluğa ışınlar.
5. Almanya – Öğrenci Vizesiyle Freelancer Olmak (Yasak Değil)
Şimdi sana küçük çaplı bir glitch söyleyeyim. Almanya’da bazı eyaletlerde, öğrenci vizesiyle “Freiberuflich” yani freelancer olarak çalışmak mümkün. Tasarım, yazılım, içerik üretimi gibi alanlarda;
- Vergi numarası alırsın,
- Resmi fatura kesersin,
- Kendi işini yavaş yavaş büyütürsün.
Ancak dikkat: Yılda 120 gün ya da 240 yarım gün çalışma izni sınırın var. Ama işini iyi planlarsan bu süre içinde tam zamanlı gelir kazanmak mümkün.
Bu Sistemi Kullananlar Gerçekte Ne Yapıyor?
Şaşırmaya hazır mısın? Bak bu iş planı modelini kimler kullanıyor:
- Yapay zekâ üzerine tez yazıp sonra girişim kuranlar,
- Sosyal medya pazarlaması master'ı yapan ama aslında ajans kuranlar,
- Görsel sanatlar öğrencisi gibi girip NFT pazarı açanlar (!),
- Uluslararası ilişkiler okuyor gibi yapıp ihracat şirketi kuranlar…
Ve bu insanlar genelde ilk yıllarında startup yarışmaları kazanıyor, ardından da o ülkede kalıcı hale geliyorlar.
Unutmaman Gereken 3 Altın Kural
- Vize tipini oku: Çoğu insan sadece “eğitim” kelimesine takılı kalıyor. Halbuki alt maddelerde “self-employment” hakkı veriliyor olabilir.
- Üniversite seçimini stratejik yap: Bazı üniversiteler girişimci odaklı programlar sunar. Bunları tercih et, çünkü sonunda iş fikrini desteklerler.
- LinkedIn’i fişekle: Girişimci görünmeye başla. Ülke seni böyle tanısın.
"Eğitim Görünümlü İş Planı" Bir Geçiş Tünelidir
Bazı vizeler gerçekten sadece eğitim içindir. Ama bazıları vardır ki... eğitim sadece kapıdır, arkası devasa bir iş dünyasına açılır. Ve sen bu yazıyı buraya kadar okuduysan, artık o geçiş tünelinin girişindesin.
Şimdi ya eski düzende kalıp mezuniyet sonrası "eyvah şimdi ne yapacağım?" diyeceksin…
Ya da vizyonunu değiştirip eğitim maskesiyle kendi imparatorluğunu kurmaya başlayacaksın.