Bir yere gitmek istiyorsun. Ama hesap dökümün yok. Sigortan yok. Bankada birikimin yok. Ve en önemlisi: devletle, ekranla, formla uğraşmak istemiyorsun.
İyi haber: Hâlâ öyle yerler var. Kimseye hesap vermeden, sadece var olarak yaşanabilecek, ucuz, sıcak ve sade yerler…
1. Kampot – Kamboçya
Göçmenlik bürosunun bile bazen öğle tatilinde unutulduğu bir yer. Küçük bir ev kiralarsın, kimse “ne iş yaparsın” diye sormaz. Ayda 200 dolarla yaşanır. Vize uzatması basit, ev kiralamak için kontrat bile gerekmeyebilir.
- Nakit geçer, banka aranmaz
- Elektrik faturası için elden ödeme yaygın
- Yerel halkla kurulan bağ, formdan daha geçerlidir
Burada seni tanıyan bir komşu, her şeyden daha resmi sayılır.
2. Pokhara – Nepal
Sigortan yoksa sorun değil. Zaten kimse sormaz. Kiralık oda bulursun, parasını peşin verirsin, olay kapanır.
- Ayda 150 – 250 dolar arası giderle yaşanabilir
- Vize kolay uzar, banka hesap sormaz
- Formalite yerine selamlaşma kültürü işler
Pokhara’da banka yerine bakkal defteri geçerlidir.
3. Battambang – Kamboçya
Resmiyetin düşük olduğu yerlerden biri daha. Elektrik sayaçları ev sahibine aittir, fatura elden verilir. Girişim yapmak istersen bile ruhsatsız küçük işlerle geçinmek mümkün.
- Ev kiraları 80 – 120 dolar
- Gıda pazardan alınır, markete gerek kalmaz
- Hesap değil, yüz hafızasıyla işler yürür
Burada hayatta kalmak için tek şart: iyi biri olman.
4. Santa Teresa – Kosta Rika
Uzak ama gerçek. Nakit işlem hâlâ yaygın, banka hesabı açmadan aylarca yaşayabilirsin. Zaten birçok yabancı, “kayıtsız ama kalpten bağlı” yaşıyor.
- Kamp alanları, mini evler, topluluk bahçeleri yaygın
- Yerel üretim + takasla geçinmek mümkün
- Vize uzatmaları pratik ve sorgusuz
Burada sistemin yerine doğa var. Ve doğa senden hiçbir belge istemez.
5. Van – Türkiye / Kırsal Mahalleler
Sıra dışı ama yerli. Türkiye’de bile hâlâ “sistemsiz” yaşanabilen yerler var. Van kırsalında bir ev kirala, kimse tapu istemez. Elektrik su köy halkı tarafından bağlanır.
- Hayat takasla, yardımla döner
- Devletin gölgesi uzaktır
- Komşular banka değil, teminat olur
Van’da yaşamak istiyorsan, önce merhaba demeyi bilmelisin. Gerisi gelir.
6. Yaylalar – Karadeniz / Türkiye
Ne banka, ne internet, ne vergi. Sadece su, odun ve dostluk. Köyün üstündeki yaylada bir kulübe bulursan, bütün yaz seni taşır.
- Elektrik bazen güneş paneliyle çözülür
- Gıda bahçeden, süt komşudan
- Telefon çekmese bile, yardım her zaman gelir
Burada yaşamak için sisteme değil, ayağını yere sağlam basmana ihtiyaç vardır.
Resmi Olmadan Gerçek Olmak Mümkün
Bazı yerlerde kimlik gösterilmez. Çünkü seni kimliğinle değil, davranışınla tanırlar. Ve seni sistem değil, insanlar kabul eder.
Bankaya, sigortaya, forma gerek yoksa… o zaman gerçekten yaşıyorsun demektir.
Çünkü doğa, evrak istemez. Sadece katkı ister.